Gastriti olanlar için oruç tutmak bazen mümkün olabilir. Mide iltihabının hafif ve kontrol altında olduğu kişiler, genelde doktor onayıyla oruç tutabilir.
GASTRİTİ OLANLAR ORUÇ TUTABİLİR Mİ? Hafif seviyede mide problemi yaşayanlar, uzun aralıklı beslenme düzenine dikkat ederek ve uygun ilaçlar alarak bu süreci rahat geçirebilir. Bazı uzmanlar, uzun süreli açlığın mideyi bir nebze dinlendirebileceğini söyler. Eğer gastrit yeni teşhis edildiyse veya çok şiddetli ağrılar varsa, oruç tutmak mideyi daha fazla tahriş edebilir. Sürekli ilaç kullanmak gerekiyorsa, gündüz saatlerinde ilaç alamamak durumu kötüleştirebilir. Bu nedenle gastritin seviyesi ve genel sağlık durumu göz önünde bulundurularak hareket etmek gerekir. Doktora danışmadan karar vermek riskli olabilir. GASTRİTİ OLANLAR ORUÇ TUTMALI MI? Gastriti olanların oruç tutup tutmama kararı tamamen mide sağlığının durumuna bağlıdır. Bazı kişilerde hafif gastrit bulunur ve uygun bir diyetle sorun yaşamadan oruç tutulabilir. Dengeli iftar ve sahur öğünleriyle midenin asit dengesini korumak mümkündür. Eğer hafif seviyedeki gastrit, doktor kontrolünde iyi yönetiliyorsa, orucun faydasını görenler de vardır. Mide uzun süre dinlenir ve besinle teması azaldığında rahatlama hissedilebilir. Fakat ağrılı, kanama riski olan veya ciddi mide iltihabı bulunanlar için oruç tutmak önerilmez. Uzmanlar, kronik veya ağır gastrit vakalarında önceliğin tedavi olduğunu belirtir. Herkesin bünyesi farklıdır, bu yüzden bir doktora görünmeden karar vermek doğru değildir. GASTRİTİ OLANLAR ORUÇ TUTAMAZSA NE YAPMALI? Gastriti olan bir kişi doktor tavsiyesiyle oruç tutamayacak durumda ise, dinen bazı kolaylıklar mevcuttur. Sağlık sorunu nedeniyle tutulamayan oruçlar daha sonra kaza edilebilir. Tedaviye başladıktan ve mide iyileştikten sonra, Ramazan haricinde bu oruçları telafi etmek mümkündür. Eğer gastrit sürekli bir engel oluşturuyorsa, yani ileride de uzun süreli açlık riskli görülüyorsa, dinen fidye verme seçeneği devreye girebilir. Bu durumda her gün için belli bir bedel veya bir yoksulu doyuracak miktarda yardımda bulunmak gerekir. Gastriti olanın önceliği mutlaka sağlığını korumak olmalıdır. Ağrı, kanama veya başka sorunlar yaşanıyorsa, tıbben zararlı kabul edildiği için oruç ertelenebilir. GASTRİTİ OLANLAR İÇİN ORUÇ TUTMANIN RİSKLERİ NELERDİR? Uzun süreli açlık, gastriti olan midede asit üretiminin sürmesine yol açabilir. Saatlerce gıda almayan kişi midesinde artan asit yüzünden yanma ve ağrı hissedebilir. Açlık süresi uzadıkça, var olan gastrit ilerleyip ülser benzeri sorunlara neden olabilir. Aktif bir ülser varsa kanama veya delinme gibi ciddi tehlikeler ortaya çıkabilir. Ayrıca iftarda birden çok ve hızlı yemek yemek mideye ekstra yük bindirir ve reflüyü tetikleyebilir. Aşırı baharatlı, yağlı ve asitli besinler durumu daha da kötüleştirebilir. Susuzluk da riskler arasındadır. Yeterince sıvı alınmazsa mide astarı kuru kalır ve asit tahrişi artar. Bu nedenle gastriti olanlar dikkatli olmalıdır.
Bazı uzmanlar, kontrollü ve hafif düzeydeki gastrit vakalarında orucun mideyi bir süre rahatlattığını belirtir. Uzun süre besin almamak, mide mukozasının belli bir süre dinlenmesine ortam sağlayabilir. Özellikle öğünleri doğru planlayarak iftarda ve sahurda mideyi yormayan gıdalar tüketmek mümkündür. Düzenli bir beslenme programıyla, mide asit dengesi daha iyi korunabilir. Ayrıca maneviyatın getirdiği huzur, stresi azaltarak mide şikâyetlerini hafifletebilir. Ancak bu fayda herkes için geçerli değildir. İleri derecede gastriti veya ülseri olanlar oruçtan zarar görebilir. Bu yüzden önce doktora gitmek, hafif gastrit olduğundan emin olmak ve gerekli önlemleri almak gerekir. GASTRİTİ OLANLAR ORUÇ TUTARKEN NELERE DİKKAT ETMELİ? Gastriti olanlar oruç tutmaya karar verirse, beslenme düzeni ve yaşam tarzı açısından bazı noktalara özen göstermeli. İftarda ve sahurda aşırı baharat, yağ veya asitli gıdalardan kaçınmak gerekir. Yemekleri yavaş ve sindirerek almak önemlidir. Mideyi birden doldurmamak, birkaç parça hafif yiyecekle orucu açıp kısa bir ara verdikten sonra ana yemeğe geçmek işe yarar. Sıvı alımının yeterli olması sindirimi kolaylaştırır. Stresten mümkün olduğunca uzak kalmaya çalışmak da mide asit salgısını azaltır. Doktor tarafından önerilen ilaçlar varsa sahur ve iftar saatlerine göre ayarlayarak düzenli şekilde kullanmak gerekir. Bu önlemler, oruç dönemini daha rahat geçirmeye destek olur. GASTRİTİ OLANLAR ORUÇ TUTARKEN NASIL BESLENMELİ? İftar ve sahur vakitlerindeki beslenme, mideyi rahatlatacak şekilde planlanmalı. Orucu açarken su veya ılık çorba tercih edilebilir. Yavaş yavaş ve az miktarda yemek yemek, midenin aşırı yüklenmesini engeller. Acı, baharatlı ve kızartılmış yiyecekler yerine ızgara, haşlama veya fırında pişmiş seçenekler mide için daha uygundur. Sebze ağırlıklı öğünler, az yağlı et veya balık, zeytinyağlı yemekler sağlıklı tercih olabilir. Yemekler iyice çiğnenmeli ve aşırı miktarda tüketilmemelidir. Tatlı isteği varsa, şerbetli ve ağır tatlılar yerine sütlü tatlılar veya meyveler tercih edilebilir. İftardan sahura kadar düzenli aralıklarla su içmek de sindirimi kolaylaştırır ve vücudun sıvı dengesini korur. GASTRİTİ OLANLAR ORUÇ TUTARKEN SAHURDA NE YEMELİ? Sahur, uzun süreli açlık öncesinde mideyi korumak için en kritik öğündür. Gastriti olanlar sahur yapmadan kesinlikle oruç tutmaya kalkmamalı. Çünkü açlık süresi fazla uzadığında mide asit salgısı artar. Haşlanmış yumurta, az yağlı peynir, yoğurt veya süt gibi protein ağırlıklı besinler tok tutar ve asit dengesini korur. Tam tahıllı ekmek veya yulaf gibi kompleks karbonhidratlar da enerji sağlar. Aşırı tuzlu, baharatlı veya kızartılmış gıdalardan kaçınmak gerekir. Az tuzlu zeytin, birkaç çiğ badem veya ceviz tercih edilebilir. Sahurdan sonra hemen yatmamak, mide asidinin yemek borusuna kaçmasını engeller. Bol su içmek de gün içinde susuz kalmayı önler.
İftarda hızlı ve çok yemek, gastriti olanlar için risklidir. Gün boyu boş kalan mideye bir anda yüklenmek, yanma ve ağrıya neden olabilir. İlk olarak su veya hurma gibi hafif bir besinle oruç açmak ve ılık çorbayla devam etmek mideyi alıştırır. Biraz bekledikten sonra ana yemeğe geçmek daha sağlıklıdır. Kızartma yerine haşlama, ızgara ya da fırın yemekleri tercih edilebilir. Sebzeli ve az yağlı tarifler, reflü ve gastrit şikâyetlerini hafifletir. Yemeği yavaş yavaş çiğnemek ve aşırı büyük porsiyonlardan uzak durmak mide rahatlığı için önemlidir. İftardan sonra asitli, kafeinli içeceklerden uzak durmak ve bol su içmek önerilir. GASTRİTİ OLANLAR ORUÇ TUTARKEN HANGİ YİYECEKLERDEN KAÇINMALI? Mideyi tahriş eden yiyeceklerden uzak durmak gerekir. Aşırı acı, baharatlı veya ekşi soslar mideyi hırpalayabilir. Kızartmalar ve çok yağlı yemekler hazmı zorlaştırır, reflüyü tetikleyebilir. Turşu, salamura, konserve gibi tuz oranı yüksek besinler de mide asidini artırıp gastriti şiddetlendirebilir. Alışkanlık olarak gün boyu çay veya kahve tüketmeye alışkın olanlar, oruçla birlikte bu içecekleri azaltmalıdır. Özellikle koyu çay ve filtre kahve asit salgısını yükseltir. Gazlı, şekerli içecekler ve asitli meyve suları da rahatsızlık hissini çoğaltabilir. Ramazan boyunca bu tür gıdalardan mümkün olduğunca kaçınmak, mideyi korur ve sindirimi kolaylaştırır. GASTRİTİ OLANLAR ORUÇ TUTARKEN İLAÇLARINI NASIL KULLANMALI? Mide ilaçları genelde aç karnına veya belirli saatlerde etkili olur. Oruçlu iken gündüz ilaç almak mümkün değildir, bu yüzden kullanımı sahur ve iftara göre ayarlamak gerekir. Proton pompa inhibitörü veya H2 reseptör blokeri gibi ilaçlar, doktor önerisine göre sahurdan önce ya da iftardan önce alınabilir. Antiasit şuruplar, iftar sonrası rahatsızlık hissi artınca kullanılabilir. Planlama mutlaka bir uzmana danışılarak yapılmalıdır. Gündüz şiddetli ağrı oluşursa ve ilaç alınması zorunlu hale gelirse, sağlığı korumak adına orucu bozmak gerekebilir. Bu durumda tıbbi tedavi öne çıkar. Sonraki dönemde tutulamayan oruç günleri kaza edilebilir. GASTRİTİ OLANLAR ORUÇ TUTMADAN ÖNCE DOKTORA DANIŞMALI MI? Herhangi bir mide rahatsızlığı varsa, özellikle gastrit teşhisi konulmuşsa, oruç öncesi doktorla görüşmek faydalı olur. Doktor, hastanın endoskopi sonuçlarını ve genel sağlık durumunu değerlendirip riskin olup olmadığına bakar. Oruca engel teşkil eden sorunlar varsa bunlar tedaviye alındıktan sonra karar vermek mantıklıdır. İlaç kullanımı ve beslenme düzeni de doktorun tavsiyeleriyle ayarlanır. Böylece gereksiz risklerden kaçınılır ve mide sağlığı korunur. Dinen de doktorun “oruç tutmak zararlı” demesi, hasta kabul edilebilecek bir durum oluşturur. Bu yüzden kontrol muayenesi ve gerekli tetkikler, sağlıklı bir Ramazan için önem taşır.
Ramazan öncesinde mideyi zorlayıcı alışkanlıkları azaltmak yararlı olur. Çok baharatlı, yağlı yemekleri, asitli ve gazlı içecekleri önceden bırakmak, mide mukozasını rahatlatır. Sigara kullanılıyorsa, bunu azaltmak veya tamamen bırakmak midede asit salınımını düşürerek gastriti hafifletebilir. Bir doktora danışarak midede Helicobacter pylori gibi etkenlerin olup olmadığına bakılabilir. Tedavi gerekiyorsa, Ramazan öncesi bu tedaviyi tamamlamak önemlidir. Beslenme düzenini kademeli şekilde oruç temposuna uyarlamak, mesela öğün sayısını azaltmak, vücudun açlık süresine alışmasına yardımcı olur. Sahur ve iftar öğünlerini planlayıp hafif yiyecekler hazırlamak da mideyi korur. Manevi hazırlık ve stres yönetimi de süreci kolaylaştırır. GASTRİTİ OLANLAR ORUÇ TUTARKEN ŞİDDETLİ MİDE AĞRISI OLURSA NE YAPMALI? Ramazan günü içinde aşırı ağrı, yanma veya kramp başlarsa öncelikle sakin kalmak gerekir. Hafif bir yanma, bazen değişen asit seviyesinden kaynaklanabilir ve kısa süreli olabilir. Fakat ağrı çok şiddetliyse, terleme, baş dönmesi gibi ek sorunlar varsa ciddiye almak gerekir. Doktor tarafından verilen ilaçların gündüz alınması gerekiyorsa, oruç bozulup ilaç kullanmak sağlığı korumak adına öncelikli olabilir. Bu durumda tutulamayan oruç, daha sonra kaza edilir. Ağrı geçmez veya sık tekrarlanırsa, mutlaka bir uzmana muayene olmak tavsiye edilir. Şiddetli ağrıyı görmezden gelmek, ilerleyen dönemde ülser veya benzeri komplikasyonlara yol açabilir. GASTRİTİ OLANLAR ORUÇ TUTARKEN KUSARSA ORUCU BOZULUR MU? İstemsiz kusma, orucu bozmaz. Bu durumda mide bulantısı kontrol edilemediği için oruç geçerliliğini sürdürür. Ancak kusma bilerek tetiklenirse, yani ağızdan parmakla müdahale ederek gerçekleşirse oruç bozulur. Gastrit hastası, midede yoğun asit birikimi yüzünden bazen istemeden kusma yaşayabilir. Bu durum orucu bozmuş sayılmaz. Fakat ardı ardına şiddetli kusma oluyorsa, sıvı kaybına yol açabilir ve kişinin sağlığını tehlikeye atabilir. Böyle bir halde orucu sürdürmek yerine tedaviye yönelmek mantıklı olabilir. Tekrarlayan kusmalarda uzman yardımı alarak, gerekirse oruç bozup kaybedilen günü daha sonra kaza etmek tavsiye edilir. GASTRİTİ OLANLARDA ORUÇ TUTMAK ÜLSERE NEDEN OLUR MU? Oruç tutmak doğrudan sağlıklı midelerde ülser oluşturmaz. Ancak var olan gastrit tedavi edilmemişse ve aktif şikayetler sürüyorsa, uzun süreli açlık bu durumu kötüleştirebilir. Sürekli asit salgısı, mide mukozasında derin yaraların oluşmasına yol açabilir. Özellikle Helicobacter pylori gibi bakteriyel etkenler de varsa ülser riski artar. Yetersiz sıvı alımı, yanlış beslenme veya aşırı stres de tabloyu ağırlaştırabilir. Mide sorunu ağır olanlar, oruç tutarken ağrı, kanama veya delinme gibi ciddi sorunlarla karşılaşabilir. Bu nedenle gastriti iyileşmeden veya hafiflemeden oruç tutmak riskli olabilir. Hekim kontrolünde koruyucu ilaç kullanmak ve gerekli tetkikleri yaptırmak önemlidir.
Mide yanmasını azaltmak için dengeli ve düzenli beslenmek gerekir. Sahurda ve iftarda mideyi rahatsız eden baharatlı, yağlı gıdalardan uzak durmak iyi sonuç verir. Süt, yoğurt gibi besinler mide asidini bir nebze nötralize edebilir. Ufak porsiyonlarla yavaş yavaş yemek, yanma hissini hafifletir. Aç karnına çay veya kahve tüketmekten kaçınmak faydalı olur. Yiyecekleri sindirdikten sonra uzanmamak, asidin yemek borusuna kaçmasına engel olur. Ayrıca bir doktorun reçete ettiği asit baskılayıcı ilaçları düzenli kullanmak etkili olabilir. Oruç süresince sakin kalmak ve stresi kontrol altında tutmak da mide yanmasını azaltmaya destek olur. GASTRİTİ OLANLAR ORUÇ TUTAMAYACAKSA FİDYE VERMELİ Mİ? Fidye, oruç tutamadığı halde sonradan kaza etme imkanı olmayan kişiler için söz konusudur. Gastrit geçici bir rahatsızlıksa ve tedaviyle düzelebiliyorsa, o halde tutulamayan oruçlar iyileşince kaza edilir. Bu durumda fidye vermek gerekmez. Ancak gastrit kalıcı hale gelmiş ve doktorlar tarafından uzun süre aç kalmanın sakıncalı olduğu belirtiliyorsa, tutulamayan oruçlar için fidye verilir. Fidye, her gün için bir yoksulun doyurulacağı miktarda yiyecek veya bunun parasal karşılığı şeklinde olur. Sağlık engeli ortadan kalkmadığı sürece oruç tutmak zor olabilir. Bu nedenle kronik ve ağır mide sorunlarında fidye, dini bir kolaylık sağlar. GASTRİTİ OLANLAR ORUÇ TUTARKEN SIVI TÜKETİMİ NASIL OLMALI? Yeterli su almak, oruç sırasında susuz kalan vücudu dengelemek için önem taşır. Gün içinde su içilemediği için iftar ve sahur arasındaki saatler iyi değerlendirilmelidir. Günde en az 1.5-2 litre su içmek gerekir. Aşırıya kaçmadan, yavaş yavaş ve düzenli aralıklarla sıvı tüketmek daha sağlıklıdır. İftarda birden çok su içip mideyi şişirmek yerine, yemeğin başlangıcında ve sonrasında azar azar su içmek yararlıdır. Gazlı içecekler, mideyi tahriş edebileceği için tercih edilmemelidir. Bitki çayları, ayran ve komposto gibi içecekler de seçenek olabilir. Sahurda da bol su içmek, gün boyu susuzluk hissini hafifletir. GASTRİTİ OLANLAR ORUÇ TUTARKEN STRESTEN UZAK DURMALI MI? Stres, mide asidini artırıp gastrit belirtilerini şiddetlendirebilir. Ramazan ayında ruhsal ve bedensel dinginlik amaçlandığı için stresten uzak kalmaya özen göstermek mide sağlığına olumlu katkı yapar. Yoğun iş temposu veya aile sorumlulukları bazen stresi tetiklese de nefes egzersizleri ve manevi etkinlikler bu etkiyi azaltabilir. Yeterli uyku, düzenli aralıklarla kısa yürüyüşler ve sakin ortamlarda vakit geçirmek mideyi rahatlatır. Aşırı gerginlik yaşayanların gastrit ağrısı veya yanma gibi sorunları artabilir. Bu durumda oruca devam etmek daha zor hale gelir. Stresi yönetebilmek için uzman desteği almak veya rahatlama tekniklerini uygulamak, gastriti olan kişilere büyük kolaylık sağlar.Kaynak: diyanet.gov.tr